Chào các bạn, lại là mình đây!
Nếu như ở các bài viết trước, mình thường chia sẻ với các bạn về các Template Blogger tối ưu SEO hay những thủ thuật code "thần thánh" để trang trí website, thì hôm nay – trong không khí rộn ràng của những ngày cuối năm, mình muốn "đổi gió" một chút.
Không còn là những dòng code khô khan nữa, bài viết này mình dành trọn tâm huyết để viết về một "giao diện" tuyệt đẹp của văn hóa Việt Nam: Đêm Giao Thừa Tết Nguyên Đán tại miền Bắc. Với những bạn đang sống xa quê, hay những bạn miền Nam, miền Trung muốn tìm hiểu về cái Tết Bắc, hy vọng bài viết này sẽ mang lại cho các bạn một cảm giác ấm áp và hoài niệm nhất.
Hãy cùng mình pha một ấm trà nóng và đi sâu vào từng ngóc ngách của đêm 30 Tết nhé!
1. Cái "Hồn" của Tết Bắc: Mưa Xuân và Rét Ngọt
Điều đầu tiên mình phải nhắc đến, và cũng là thứ "đặc sản" không thể thiếu tạo nên thương hiệu của đêm giao thừa miền Bắc, chính là thời tiết. Khác với cái nắng vàng rực rỡ của miền Nam, miền Bắc đón Tết trong cái lạnh đặc trưng.
Đêm 30, thường trời sẽ rất lạnh. Cái lạnh này không buốt giá như đại hàn, mà là kiểu rét ngọt – cái lạnh khiến người ta muốn xích lại gần nhau hơn. Và đặc biệt là sự xuất hiện của mưa xuân. Những hạt mưa lất phất, bay bay như bụi phấn, đậu nhẹ lên mái tóc, lên những nụ đào mới hé.
💡 Cảm nhận cá nhân: Với mình, nếu đêm giao thừa mà không mưa, không lạnh thì cảm giác như mất đi 50% hương vị Tết. Cái khoảnh khắc mặc một chiếc áo khoác dày, quàng khăn len, đứng trước cửa nhà nhìn mưa bụi bay dưới ánh đèn đường vàng vọt, hít hà cái mùi của đất trời chuyển giao... thực sự là một trải nghiệm "chữa lành" cực tốt sau một năm cày cuốc vất vả.
2. Bữa Cơm Tất Niên: Sự Đoàn Tụ Thiêng Liêng
Trước khi đến thời khắc giao thừa (0h00), thì bữa cơm tất niên chiều 30 Tết là "thủ tục" quan trọng nhất. Đây không chỉ là ăn uống, đây là lúc tổng kết năm cũ.
Ở miền Bắc, mâm cỗ tất niên cực kỳ cầu kỳ và tuân theo những quy tắc truyền thống khá nghiêm ngặt (dù ngày nay đã giản lược nhiều). Mình sẽ liệt kê một số món "bắt buộc" phải có (giống như code web phải có thẻ html vậy đó):
- Bánh Chưng: Linh hồn của Tết. Bánh chưng Bắc thường gói vuông vức, nhân thịt mỡ đậu xanh béo ngậy.
- Gà luộc lá chanh: Gà trống thiến hoặc gà ri, luộc da phải vàng óng, căng bóng, rắc thêm lá chanh thái chỉ thơm lừng.
- Thịt đông: Món ăn độc đáo của mùa lạnh miền Bắc. Thịt chân giò nấu đông keo lại như thạch, ăn kèm dưa hành thì "hết nước chấm".
- Dưa hành: "Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ". Vị chua chua, cay nhẹ của hành muối giúp cân bằng lại độ ngậy của bánh chưng và thịt mỡ.
- Canh măng móng giò: Măng khô (thường là măng lưỡi lợn) được ngâm và ninh kỹ với móng giò, nước canh ngọt lịm, béo mà không ngán.
- Nem rán: Món này thì quá nổi tiếng rồi, giòn rụm và đầy đủ hương vị.
Không khí lúc này mới là quan trọng nhất. Cả nhà quây quần, con cháu mời ông bà, bố mẹ. Câu chuyện trong bữa ăn không phải là deadline, không phải là KPI, mà là những lời hỏi thăm sức khỏe, những nụ cười và đôi khi là cả những giọt nước mắt xúc động khi được đoàn tụ.
3. Chuẩn bị cho "Thời Khắc Giao Thừa" (Countdown phiên bản truyền thống)
Ăn xong bữa tất niên không phải là đi ngủ đâu nhé các bạn. Đây mới là lúc "chạy code" cho sự kiện chính.
Dọn dẹp và trang trí lần cuối
Khoảng 21h - 22h đêm, mọi người sẽ bắt đầu kiểm tra lại ban thờ tổ tiên. Đèn dầu (hoặc đèn điện đỏ) được thắp sáng trưng. Mùi hương trầm bắt đầu lan tỏa khắp căn nhà. Ở miền Bắc, người ta rất chuộng hương trầm thơm ngát, mùi hương này có khả năng kích hoạt ký ức cực mạnh.
Cành đào phai (hoặc đào bích) được đặt ở vị trí trang trọng nhất phòng khách. Cây quất trĩu quả tượng trưng cho sự sung túc. Trên bàn tiếp khách đã bày sẵn hộp mứt Tết, hạt bí, hạt dưa và chè Thái Nguyên thơm phức.
Lễ cúng Giao Thừa (Lễ Trừ Tịch)
Đây là phần nghi lễ quan trọng nhất. Theo quan niệm xưa, Giao thừa là lúc các quan Hành khiển cũ bàn giao công việc cai quản hạ giới cho quan Hành khiển mới. Vì vậy, lễ cúng phải được thực hiện thật trang trọng.
Mình thấy thường sẽ có 2 mâm cỗ cúng:
- Cúng trong nhà: Cúng Thổ Công và Gia Tiên. Mâm cỗ mặn hoặc ngọt tùy gia đình.
- Cúng ngoài trời: Cúng trời đất, quan Hành khiển. Mâm cúng này thường đặt trước cửa nhà.
Đúng 0h00, khi tiếng pháo hoa bắt đầu nổ (hoặc tiếng chuông đồng hồ điểm), chủ nhà (thường là người đàn ông trụ cột) sẽ thắp hương, đọc văn khấn. Giữa trời đêm tối đen và mưa bụi lất phất, ánh nến lung linh và làn khói hương nghi ngút tạo nên một không gian cực kỳ linh thiêng. Lúc này, ai cũng thầm cầu nguyện cho một năm mới bình an, sức khỏe.
4. Sau Giao Thừa: Xông Đất và Hái Lộc
Làm lễ xong chưa phải là hết đâu nhé. Văn hóa miền Bắc còn có những tục lệ rất hay ngay sau đó.
Tục xông đất
Đây là một "thuật toán" chọn người rất thú vị của các cụ. Người đầu tiên bước chân vào nhà sau thời khắc giao thừa được gọi là người "xông đất".
Gia chủ thường sẽ xem tuổi, chọn người hợp tuổi, tính tình xởi lởi, vui vẻ, thành đạt để nhờ xông đất. Người được chọn sẽ đến nhà, mang theo chút quà nhỏ (thường là bao lì xì) để chúc tết gia chủ. Nếu chọn được người xông đất tốt, cả năm đó gia đình sẽ gặp nhiều may mắn (giống như việc bạn chọn được một Template chuẩn SEO vậy, web sẽ lên top vù vù).
Đi lễ chùa và Hái lộc
Sau khi cúng ở nhà xong, nhiều gia đình (đặc biệt là các bà, các mẹ) sẽ đi lễ chùa đầu năm. Giữa đêm khuya, các ngôi chùa làng hay chùa lớn đều sáng đèn, khói hương nghi ngút.
Mọi người đi lễ để cầu may, và khi về thường ngắt một cành cây nhỏ (gọi là hái lộc) mang về cắm lên bàn thờ, với ý nghĩa mang lộc Phật, lộc Thánh về nhà. Tuy nhiên, dạo gần đây để bảo vệ môi trường, phong tục hái lộc cây xanh cũng được hạn chế, thay vào đó là mua những cành mía lộc hoặc nhận lì xì từ nhà chùa.
5. Cảm xúc cá nhân về Đêm 30
Thú thật với các bạn, càng lớn, mình càng thấy Tết có vẻ "nhạt" đi so với hồi bé. Không còn tiếng pháo nổ đì đùng (dù pháo hoa vẫn đẹp), không còn cảm giác háo hức chờ mẹ mua cho bộ quần áo mới.
Nhưng, cái cảm giác của Đêm Giao Thừa miền Bắc thì vẫn vẹn nguyên. Đó là cảm giác của sự Trở Về.
- Trở về với gia đình sau một năm bôn ba.
- Trở về với giá trị truyền thống.
- Trở về với chính bản thân mình, tĩnh lặng lại một chút trước khi lao vào guồng quay mới.
Ngồi bên nồi bánh chưng (nếu nhà nào còn gói), hơ tay trên bếp lửa hồng, nướng củ khoai, nghe tiếng mưa rơi tí tách... đó là những trải nghiệm mà không một smartphone, không một mạng xã hội nào có thể thay thế được.
Lời kết
Bài viết hôm nay hơi dài và "sến" một chút so với phong cách công nghệ thường ngày, nhưng mình tin rằng những giá trị văn hóa này cần được lưu giữ và chia sẻ, cũng giống như cách chúng ta lưu trữ dữ liệu vậy – mất đi là không khôi phục lại được.
Hy vọng qua bài viết này, các bạn đã hình dung được phần nào bức tranh **Đêm giao thừa Tết Nguyên Đán** tại miền Bắc. Nếu bạn là người miền Bắc, chúc bạn có một cái Tết ấm áp bên gia đình. Nếu bạn là người miền khác, hãy thử một lần ra Bắc đón Tết để cảm nhận cái rét ngọt ngào này nhé!
Đừng quên để lại bình luận bên dưới chia sẻ cảm xúc của bạn về Tết nhé. Cảm ơn các bạn đã đọc bài!
Đăng ký nhận bài viết mới